Dự báo vọng nhu cầu gạo, ngô và lúa mì thế giới sẽ tăng vượt sản lượng, hỗ trợ giá đi lên. Tuy nhiên, trong trường hợp của ngô và lúa mì, tồn trữ tích tụ nhiều từ mấy năm gần đây sẽ cản trở giá tăng mạnh.
Giá gạo có cơ hội tăng do cầu dự báo vượt cung
EIU
(cơ quan phân tích thuộc The Economist) mới đây đã hạ dự báo về tiêu
thụ gạo toàn cầu niên vụ 2018/19 do Ấn Độ giảm sử dụng, trong bối cảnh
sản lượng gạo thế giới cũng sẽ giảm.
Tuy
nhiên, khối lượng 498 triệu tấn dự báo sẽ tiêu thụ trong niên vụ này
vẫn cao hơn khoảng 1% so với niên vụ trước, và lập kỷ lục mới. Động lực
của sự tăng trưởng này chủ yếu bởi dân số tăng, nhất là Châu Á và một số
nước Châu Phi.
Về
tiêu thụ gạo thế giới niên vụ 2019/20, EIU cho biết rất khó dự đoán
trước thời điểm ngày 1/1/2020. Tuy nhiên, dựa trên một số cơ sở ban đầu
cho thấy nhu cầu sẽ tiếp tục đi lên, đạt 505 triệu tấn trong vụ 2019/20,
vẫn chủ yếu bởi nhu cầu tăng ở Châu Á. Ngoài ra, sử dụng gạo làm thành
phần thức ăn chăn nuôi – hiện chỉ chiếm khoảng 3% tổng lượng tiêu thụ
gạo toàn cầu – có thể cũng sẽ tăng trong năm 2019/20, chủ yếu đến từ
Trung Quốc – nước tiêu thụ nhiều nhất thế giới. Chính phủ nước này đang
thực hiện các cải cách liên quan đến nguồn cung nhằm giảm lượng tồn kho
đang rất lớn.
Về
cung gạo thế giới, EIU hạ dự báo về nguồn cung của các nước sản xuất và
xuất khẩu thuộc Châu Á, nhất là Ấn Độ, kéo theo sản lượng gạo toàn cầu
niên vụ 2018/19 sẽ thấp hơn 3 triệu tấn so với dự báo lần trước, chỉ đạt
490 triệu tấn. Triển vọng sản lượng năm 2020 hiện vẫn rất khó đoán bởi
còn khá xa, nhưng dựa trên một số cơ sở có thể dự đoán sơ bộ là sẽ đạt
kỷ lục 497 triệu tấn, nhờ một số khu vực thuộc Châu Á được mùa, trong đó
có Ấn Độ, bù lại cho khả năng sụt giảm ở Trung Quốc.
Tiêu thụ lúa mì sẽ cao hơn sản lượng trong vụ 2018/19
Tiêu
thụ lúa mì thế giới đã tăng gần gấp 3 kể từ thập niên 1960, đạt trên
730 triệu tấn trong những năm gần đây. Tuy nhiên, mức tăng nhu cầu – chủ
yếu trong lĩnh vực lương thực – đã không bắt kịp mức tăng sản lượng. Do
đó, dự trữ đã tăng mạnh trong giai đoạn 2013/14 đến 2017/18. Mặc dù nhu
cầu lúa mì toàn cầu tăng chủ yếu bởi dân số tăng, mức tăng nhu cầu nhìn
chung đã vượt tốc độ tăng trưởng dân số. Việc sử dụng các sản phẩm từ
bột mì ngày càng phổ biến và nhìn chung vẫn đang duy trì được tốc độ.
Ngoài làm lương thực, lúa mì còn được sử dụng trong chăn nuôi, và một tỷ
lệ nhỏ được sử dụng trong sản xuất tinh bột và bia.
EIU
(cơ quan phân tích thuộc The Economist) dự báo tiêu thụ lúa mì toàn cầu
sẽ tăng 1,2% trong năm marketing 2018/19 lên 747 triệu tấn, chủ yếu bởi
sự gia tăng trong lĩnh vực lương thực, bù đắp cho việc giảm sử dụng
trong chăn nuôi. Dự đoán về năm 2019/20 mới chỉ là nhận định sơ bộ, dựa
trên kịch bản sản lượng tăng và sử dụng trong lĩnh vực chăn nuôi sẽ hồi
phục thì tiêu thụ sẽ tăng 1,1% lên 755 triệu tấn.
Về
nguồn cung, sau khi liên tục tăng lên mức cao kỷ lục suốt 5 năm qua,
sản lượng lúa mì thế giới dự báo giảm 4% trong vụ 2018/19, chủ yếu do sự
sụt giảm ở EU, Nga, Ucraina và Trung Quốc. Trái lại, sản lượng sẽ tăng ở
Mỹ, Canada, Argentina và nhất là Ấn Độ. Mặc dù vậy, dự báo mới nhất này
của EIU vẫn cao hơn khoảng 3 tấn so với dự báo trước, đạt 733 triệu tấn
(do sự điều chỉnh về con số của Ấn Độ). Vụ thu hoạch lúa mì 2018/19 của
Ấn Độ đã kết thúc từ mấy tháng trước; vụ thu hoạch ở bán cầu Nam cũng
vừa kết thúc. Ở bán cầu Nam, điều kiện sinh trưởng của cây lúa mì vụ
Đông 2019/2020 (gieo trồng vào cuối năm 2018) nhìn chung thuận lợi. Dự
báo sơ bộ sản lượng lúa mì toàn cầu niên vụ 2019/20 sẽ tăng 2,6% lên 752
triệu tấn.
Nhu cầu ngô tăng mạnh
Nhu
cầu ngô toàn cầu đã tăng rất mạnh trong 2 thập kỷ qua, từ mức chỉ 600
triệu tấn vào đầu thế kỷ 21 lên ước tính khoảng 1,1 tỷ tấn vào năm
2018/19 (tăng 2,7% so với niên vụ trước). Dự báo sơ bộ về niên vụ
2019/20 sẽ tăng tiếp khoảng 1%.
Ngô
chủ yếu được sử dụng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi (chiếm 55% tổng
lượng tiêu thụ). Trong bối cảnh sản xuất thịt trên thế giới liên tục
tăng, nhất là thịt gia cầm và thịt lợn, nhu cầu tinh bột trong thức ăn
chăn nuôi tiếp tục tăng ở hầu khắp các nơi trên toàn cầu, với tốc độ
tăng trung bình 3%/năm từ 2015/16.
Mặc
dù nhu cầu ngô trong sản xuất nhiên liệu sinh học cũng tăng đều hàng
năm, nhưng đang ở tốc độ thấp hơn so với giai đoạn bùng nổ ở giữa những
năm 2000 do chính sách của các chính phủ. Ngô dùng trong sản xuất đường
và tinh bột có xu hướng tăng dần, một phần do các điều kiện kinh tế ngày
càng được cải thiện nên việc sử dụng trong các ngành chế biến (công
nghiệp) tăng trung bình 3,6% mỗi năm suốt 5 năm qua, đạt kỷ lục 305
triệu tấn vào 2018/19. Tại Châu Phi cận Sahara, nhu cầu ngô làm lương
thực cũng tăng nhanh trong mấy năm gần đây (dự báo đạt 123 triệu tấn
trong vụ 2018/19) bởi được mùa lớn.
Về
nguồn cung, sản lượng ngô toàn cầu đã tăng trung bình trên 3% mỗi năm
trong 2 thập kỷ qua, từ mức dưới 600 triệu tấn vụ 1999/20 lên trên 1 tỷ
tấn vụ 2013/14. Cung ngô toàn cầu niên vụ 2018/19 dự báo sẽ vẫn ở mức
cao, trong bối cảnh được mùa ở hầu hết các nước xuất khẩu chủ chốt. Bán
cầu Bắc đã thu hoạch xong vụ năm nay, và sự chú ý của giới đầu tư đang
hướng tới bán cầu Nam, nơi thời tiết mấy tuần gần đây bất lợi bởi khô
hạn.
Dự
báo của EIU về sản lượng ngô thế giới vụ hiện tại đã được điều chỉnh
giảm 3 triệu tấn so với dự báo lần trước, xuống 1,102 tỷ tấn (tăng 2,1%
so với năm trước) do giảm ở Brazil và Nam Phi. Về niên vụ 2019/20, bởi
bán cầu Bắc còn lâu mới thu hoạch nên dự đoán của EIU mới chỉ mang tính
chất sơ bộ, còn chờ các tín hiệu rõ hơn vào việc Mỹ và Trung Quốc có đạt
được thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến thương mại hay không. Nếu sản lượng
tăng ở Mỹ, Nam Mỹ cũng như Trung Quốc, sản lượng ngô toàn cầu dự báo sẽ
tiếp tục tăng lên khoảng 1,107 tỷ tấn (tăng 0,5% so với vụ trước).
Theo Trí thức trẻ
Đầu tư hàng hóa Gia Cát Lợi 